AKILLI TEKSTİLLER

İnsanlar ilk defa Taş Devri’nde yani topluluklar halinde yaşamaya başladıkları zaman giyinme ihtiyacı hissetmişler. Önce hayvan derilerini kullanmışlar kıyafet olarak. Daha sonra hayvan kıllarını ve bitkileri kullanarak ipler, onlardan da kumaşlar elde etmişler. Yani tekstil, insanların en temel ihtiyaçlarından birini karşılamak üzere çıkmış ortaya. Diğer temel ihtiyaçlarımız arasında yeme-içme ve barınma var.

Tekstil yolculuğunun günümüzde geldiği nokta ise akıllı tekstiller. Akıllı tekstil dendiğinde tek bir şeyden bahsetmiyoruz aslında. İçinde bulunulan koşulları algılayabilenlere “pasif akıllı”, algılayıp tepki verebilenlere “aktif akıllı” ve hem algılayıp hem tepki veren üstelik kendini o koşullara göre adapte edebilenlere “çok akıllı” tekstiller diyoruz.

Biraz somutlaştırayım sizin için. Mesela güneşli ve daha yumuşak bir havada kayak yaparken polar üstüne giydiğim ilk fotoğrafta gördüğünüz “akıllı” tişörtümde gün ışığının etkisine göre renk değiştiren “fotokromik” boyalar kullanılmış. Baskının deseni güneşe çıktığımda değişiyor. Eldivenlerim ise “teknik tekstil” çünkü su geçirmez ve ısı yalıtkanlık özelliklerine sahip. Ancak içine yerleştirilmiş teller ve bir pil sayesinde ellerinizi ısıtabilen akıllı eldivenler de var.

İkinci fotodaki montum da snowboard kıyafetleri için zorunlu olan su geçirmez, ısı yalıtkan ve rüzgar geçirmez özellikleriyle bir teknik tekstil. Ancak montuma bir de GPS monte edilmiş olsaydı, yoğun tipiye denk gelip kaybolursam kolayca bulunmamı sağlayacak bir akıllı tekstil haline gelebilirdi. Ya da termal içliğime sensörler takılsa, kalp atışlarımı ölçebilir ve kalp hastasıysam, fazla zorlandığımda sinyal vererek beni uyaracak bir akıllı tekstil haline dönüşebilirdi.

Görünmez kumaş, vitamin salgılayan çorap, bel fıtığına karşı düzgün bir duruş için sinyallerle uyaran yelek, bir sporcunun performansını antrenman boyunca kaydeden tişört, bebeklerin ateşi çıktığında sinyal gönderen tulum, yaralandığında askere kalp masajı yapan üniforma gibi akıllı tekstiller dünyası giderek gelişiyor. Eğer yazdıklarımı ve fazlasını merak ediyorsanız internette “smart textiles” anahtar kelimesiyle arama yapabilirsiniz.